Văn
Quang
Đêm giữa mùa mưa Sài Gòn, nằm nghe nhạc xưa
chẳng còn gì thú vị hơn. Bỏ quên tất cả lại phía sau, bỏ quên được cái thân phận
của kẻ lưu lạc trên chính quê hương mình. Mọi thứ như đang trở về trước mặt. Tiếng
Bích Huyền quen thuộc, dịu dàng, ve vuốt đưa dẫn lạc vào trong dòng văn chương
của Nguyễn Thị Hàm Anh.
Tôi ngỡ ngàng, không còn nhận ra đó là Hàm Anh tôi đã
quen biết từ vài chục năm nay. Một cô giáo rất chừng mực từ lối sống, cách giao
tiếp đến cách viết. Tôi đọc Hàm Anh không nhiều chỉ qua vài truyện ngắn, một số
bài viết về thời sự gửi ra nước ngoài, dưới một bút hiệu khác. Đọc “trở về” của
cô hôm nay, tôi không biết định nghĩa là gì.
Tạp ghi, tùy bút, hồi ký hay chỉ
là một đoản văn. Có lẽ điều đó không cần thiết. Cũng như một bài thơ hay, không
cần phải là thơ Đường, lục bát, tứ tuyệt hay thơ mới. Thể loại nào cũng được,
miễn là một tác phẩm hay. Cô giáo Hàm Anh như từ trong Tự Lực Văn Đoàn bước ra
nhưng lại mặc chiếc áo rất mới. Có sự lãng mạn trẻ trung và cũng có sự chừng mực
thường lệ.
Tôi chưa bao giờ nghe Hàm Anh nói hay viết về một chuyên tình của
chính mình. Ngay cả ở Trở về cũng là chuyện của một “nàng ca sĩ” và một “anh
chàng nhạc sĩ”. Cô viết cho một người nào đó quen hoặc không quen, và cũng có
thể mượn một nhân vật nào đó để nói về tâm trạng của chính mình. Điều đó lại cũng
không quan trọng. Điều đáng qúy nhất là đoản văn trở về gợi cho tôi trở lại với
những quá khứ rất xa xưa bỗng trở thành rất gần.
Lời dẫn của chị Bích Huyền với những bản nhạc chọn lọc rất “khôn
ngoan” tinh tế càng khiến tôi trở nên mụ mẫm bởi hình bóng của ký ức tưởng đã
xanh rêu. Nhạc phẩm bất hủ hay bất tử của những Phạm Duy, Phạm Đình chương, Ngô
Thụy Miên, Từ Công Phụng, Hoàng Thi Thơ… đan xen đưa đẩy làm ký ức nào cũng phải
sống dậy cùng với mưa Sài Gòn. Một số lớn những người ấy là bạn tôi. Riêng với
“Nửa hồn thương đau” nhạc phẩm chính của phim Chân Trời Tím của Phạm Đình
Chương; “Tiếng hát học trò” và “Ngàn năm mây bay” của Nguyễn Hiền cũng đều liên
hệ tới 2 cuốn truyện dài của tôi đã chuyển thể thành phim.
Tôi có nhiều kỷ niệm với những người bạn ấy.
Hãy kể về “nhắm mắt chỉ thấy một khung trời tím ngắt” làm nhớ tới Phạm Đình
Chương nhắm mắt khi anh ngồi vào piano ở phòng trà Đêm Màu Hồng của ông bạn Trần
Quý Phong, nhắm mắt khi anh ngồi với Mai Thảo, Thanh Nam ở một quán rượu vắng
vào một đêm khuya. Giờ này chắc mấy ông bạn tôi cũng đang ngồi trong một quán
rượu nào đó ở miền cực lạc và tôi cứ cam đoan rằng mấy ông đó nhớ Sài Gòn hơn
nhớ Cali
Và nhắc tới Chân Trời Tím, lại không thể
quên Nhật Trường, sáng tác bản nhạc này khi vừa đọc xong cuốn truyện, khi than
thở “mỗi lần đi chơi với người yêu, tôi phải bài binh bố trận khổ sở lắm mới đến
được với người tình”. Loáng thoáng ẩn hiện hình ảnh mũm mĩm của Minh Hiếu khi
hát Chân trời tím đầu tiên ở dancing Olympia
Rồi đọc Hàm Anh lạc lõng với “Những căn
nhà từa tựa giống nhau, không có lầu, chỉ tầng trệt với mái ngói đỏ cũ kỹ, đa số
đều đóng cửa như thiêm thiếp ngủ trong khoảnh vườn rộng với hàng rào vấn vít huỳnh
anh hay bìm bìm. Màu vàng và tím của những bông hoa điểm chút khởi sắc cho con
đường cô quạnh.”
Tôi tưởng đó là Pleiku của năm 1957, tôi từ
Sài Gòn lên nhận nhiệm vụ thành lập Đại Đội 3 Văn Nghệ ở thành phố cao nguyên
heo hút này. Những phố không ra phố, những nhà chẳng ra nhà. Nhưng ở đấy cũng
có một nữ ca sĩ như Nguyệt Ánh, một nhạc sĩ như Anh Bằng gần giống trong câu
chuyện “trở về” của Hàm Anh.
Lạ lùng hơn khi tôi đọc: “Tôi yêu chàng
và chàng yêu tôi, như là điều đương nhiên. Có thể nào tình yêu không nảy nở
trong một thế giới tuyệt vời như vậy? Tôi ngất ngây trong hạnh phúc rung vang
mang tới niềm xúc cảm diệu kỳ...”.
Tôi chưa bao giờ nghe Hàm Anh kể hay viết về
một điều rất lãng mạn, rất “ướt” như thế cả, dù cho vẫn ở trong chừng mực của
cô giáo.
Bích Huyền và Hàm Anh cho những “anh già”
như tôi được sống lại trọn vẹn trong cái thế giới tưởng chừng đã mất. Một đêm
thôi, một đêm mưa Sài Gòn cũng là quá đủ, tôi có cần nói lời cảm tạ không ?
Văn Quang - Viết từ Sài Gòn (08-8-2013)
No comments:
Post a Comment