----- Forwarded
Message -----
From: L. Nguyen <>
Sent: Wednesday, July 17, 2019, 5:18:19 AM EDT
Subject: PHẦN VII ( ĐL 192): ĐÔNG KHA: HOÀN CẢNH SÁNG
TÁC CỦA "AI VỀ SÔNG TƯƠNG" (THÔNG ĐẠT)
2 attachments; Trang 11
& 13 - DL 192
Hoàn cảnh sáng tác của “Ai Về Sông Tương” (Thông Đạt) – Sông Tương là con sông nào?
Tiểu sử các bài hát
(https://nhacxua.vn/hoan-canh-sang-tac-cua-ai-ve-song-tuong-thong-dat-song-tuong-la-con-song-nao/?fbclid=IwAR2Vf7aLleJGhbnIaTwBjlixHCfZE1BOOvSwWN6E8xkgAhbmNV_-0WKKSfs)
By admin On May 8, 2019
Hoan canh sang tac cua Ai ve Song Tuong - Hinh 1 (attachment tr.. 11- ĐL 192)
“Ai Về Sông Tương” là bài hát nổi tiếng nhất của Thông Đạt, một bút danh của nhạc sĩ Văn Giảng. Bài hát này được sáng tác năm 1949 ở Huế và được vợ chồng nhạc sĩ Mạnh Phát – Minh Diệu hát lần đầu trên đài Pháp Á ở Hà Nội. Lúc bấy giờ nhạc sĩ Mạnh Phát là một trong những ca sĩ hát tân nhạc nổi tiếng nhất thời thập niên 1940, 1950.
Cho đến nay là năm 2019, đã tròn 70 năm trôi qua, nhưng Ai Về Sông Tương vẫn được rất nhiều người của nhiều thế hệ yêu thích. Có lẽ đó chính là bởi vì lời hát rất tha thiết, êm đềm, như là lời tình mà những người đang yêu muốn gửi đến cho nhau:
Xa muôn trùng lưu luyến nhớ em
Mơ hoài hình bóng không quên
Hương tình mộng say dịu êm…
Hoan canh sang tac cua Ai ve Song Tuong - Hinh 2 (attachment tr. 11- ĐL 192)
Ai Về Sông Tương, tiếng hát Hà Thanh
Nhạc sĩ Văn Giảng là người sinh trưởng và làm việc ở Huế trước khi chuyển vào Saigon sau sự kiện Mậu Thân 1968. Nơi ông sống có dòng Hương Giang hiền hòa thơ mộng. Tuy nhiên bài hát nổi tiếng nhất của ông lại là “Ai Về Sông Tương” chứ không phải là “Ai Về Sông Hương”. Vì sao lại như vậy?
Hoan canh sang tac cua Ai ve Song Tuong - Hinh 3(attachment tr. 11- ĐL 192)
Nhạc sĩ Văn Giảng (Thông Đạt)
Khi tìm hiểu về hoàn cảnh sáng tác của bài hát nay, người viết bắt gặp một bài viết của một học trò cũ của nhạc sĩ Văn Giảng tại Huế. Người này cho biết là khi nhạc sĩ Văn Giảng đứng lớp giảng dạy, ông thường kể về các giai thoại âm nhạc, trong đó có kể về hoàn cảnh sáng tác của chính bài hát của ông: Ai Về Sông Tương. Câu chuyện như sau:
Thời trẻ, Văn Giảng ở trong Thành Nội và yêu một cô gái ở làng Kim Long. Đây là một làng nằm bên bờ sông Hương, nổi tiếng có nhiều cô gái đẹp được các đời vua Nguyễn tuyển chọn vào cung. Đời vua Thành Thái còn có câu ca dao:
Kim Long có gái mỹ miều
Trẫm thương trẫm nhớ trẫm liều trẫm đi
Ngay cả nhà vua mà còn si mê như vậy, huống hồ là anh chàng mới lớn tên là Ngô Văn Giảng.. Tuy nhiên duyên đã không thành vì gia đình nho phong của cô gái không có cái nhìn thiện cảm với những người nghệ sĩ trong ngành âm nhạc, bị người đời gán cho cái tội “xướng ca”. Vậy là họ chia tay để cô gái đi lấy chồng.
Nhiều năm sau, nhạc sĩ Văn Giảng vào rạp cine Tân Tân ở gần cầu Trường Tiền bên bờ Bắc Sông Hương để coi phim “Bé Nhà Trời” (Les enfants du paradis). Bỗng ngay ở hàng ghế trước mặt ông có một cô gái tóc dài. Tuy nhìn không rõ mặt nhưng từ dáng dấp đến hương tóc thoang thoảng mùi hoa Ngâu của người thiếu nữ đã làm sống lại hình ảnh người tình Kim Long. Nhạc sĩ Văn Giảng bị xúc động đến nỗi không thể còn ngồi lại lâu hơn trong rạp chiếu bóng để xem phim, nên vội vàng ra khỏi rạp. Ông cỡi chiếc xe đạp Dura Mercier và chạy xe dọc theo bờ sông Hương để vô cửa Thượng Tứ vào nhà ở Thành Nội.
Trong thoáng chốc, dòng sông Hương hiện ra như là dòng sông Tương chia biệt trong truyện tình cổ thư Trung Quốc. Ông vừa đến nhà là dựng ngay chiếc xe đạp ngoài hiên, đi nhanh vào nhà và vội vã sáng tác bản nhạc bằng tất cả sự hoài niệm và háo hức nghệ thuật với sự chấn động dị thường như phép lạ hóa thân. Bản nhạc Ai Về Sông Tương được viết ra trong vòng mười lăm phút!
Hoan canh sang tac cua Ai ve Song Tuong - Hinh 4 (attachment tr. 11- ĐL 192)
Hình vợ chồng nhạc sĩ Văn Giảng chụp năm 1949
Với bài hát này, nhạc sĩ Văn Giảng ký tên là Thông Đạt, ghép từ pháp danh Nguyên Thông của ông và Tâm Đạt của người vợ, rồi chép gởi ra đài phát thanh toàn quốc là đài Pháp Á ở Hà Nội. Bài hát với tiếng hát Mạnh Phát đã được giới sinh viên, học sinh đón nhận nồng nhiệt.
Khi nhạc sĩ Văn Giảng kể xong câu chuyện về hoàn cảnh sáng tác này của bài Ai Về Sông Tương, có một học trò xung phong hỏi:
“Thưa Thầy, tại sao mình có sông Hương, mình cũng có Hương giang đầu, Hương giang vỹ mà Thầy lại phải vay mượn sông Tương của Tàu như rứa ạ?”
Nghe xong thì nhạc sĩ Văn Giảng cắt nghĩa là vì sông Hương chưa có câu chuyện tình nào nổi tiếng trong tình sử như sông Tiêu Tương. Dòng Tương Giang là một con sông nổi tiếng của Trung Hoa, bắt nguồn từ núi Duyên Hải, chảy qua Hồ Nam dài hơn hai ngàn dặm. Ý nghĩa của tựa đề “Ai Về Sông Tương” là bắt nguồn từ cảm hứng của bốn câu thơ tình sử, trích từ khúc Trường Tương Tư của nàng Lương Ý, đời Hậu Chu.
Đời Hậu Chu (907- 955) thời Ngũ Đại, ở vùng sông Tiêu Tương tỉnh Hồ Nam có nàng Lương Ý vừa đẹp lại hay chữ. Nhà nàng có chàng Lý Sinh hàn sĩ phong lưu tuấn tú ở trọ. Có lần hai người gặp nhau lúc đi ngắm trăng, trai tài gái sắc tâm đầu ý hợp nên sau đó thường hay lui tới và đem lòng yêu nhau. Cha của Lương Ý là Lương Công hay chuyện tức giận bèn đuổi Lý Sinh đi.
Ý Nương đau đớn, thương nhớ mà sinh bịnh, rồi nàng làm bài Trường Tương Tư để gởi gắm niềm tâm sự của mình. Lý Sinh nhận được bài thơ cảm xót vô cùng, chàng nhờ người mai mối đến năn nỉ với Lương Công xin hỏi cưới Ý Nương. Ban đầu Lương Công còn dùng dằng nhưng sau đọc được bài thơ này của con gái mình, ông cảm động mà chấp nhận cho hai người nên duyên.
Bốn câu thơ trích trong bài Trường Tương Tư mà nhạc sĩ Văn Giảng lấy cảm hứng viết thành Ai Về Sông Tương, đó là:
Ngã tại tương giang đầu,
Quân tại tương giang vĩ.
Tương tư bất tương kiến,
Đồng ẩm tương giang thủy.
(Đầu sông Tương em đợi
Cuối sông Tương chàng mong
Nhớ nhau mà chẳng gặp
Cùng uống nước chung dòng)
Thông tin bên trên được tác giả Trần Kim Đoàn – là học trò của Văn Giảng viết.
Ông còn cho biết thêm, khi gặp lại Văn Giảng năm 1963, lúc này nhạc sĩ vẫn còn sinh sống ở Huế, lúc 2 thầy trò đang đi đò Thừa Phủ ra giữa sông Hương, học trò đã hỏi thầy Văn Giảng để bắt chuyện:
“Thưa Thầy, đã có ai về sông Tương chưa ạ?”
Nhạc sĩ cười đáp lại:
“Đối với tôi thì sông Tương là sông Hương. Tôi chỉ mong cuối đời về lại con sông này…”
Vậy là nhạc sĩ Văn Giảng cũng thừa nhận rằng sông Tương với sông Hương, với ông tuy 2 mà là 1. Mượn sông Tương để nói chuyện sông Hương. Ông chỉ mong cuối đời về lại được con sông này, nhưng ước nguyện không thành. Ông định cư ở Úc từ khoảng đầu thập niên 1980 rồi mất tại đây năm 2013, hưởng thọ 89 tuổi.
Hoan canh sang tac cua Ai ve Song Tuong - Hinh 5 (attachment tr. 11- ĐL 192)
Ai Về Sông Tương, tiếng hát Hùng Cường
Hoan canh sang tac cua Ai ve Song Tuong - Hinh 6 (attachment tr. 11- ĐL 192)
Cũng liên quan tới bài hát Ai Về Sông Tương, nhạc sĩ Lê Dinh, cũng là một ký giả, một chủ bút của tờ báo ở Canada, kể một câu chuyện khác cũng rất thú vị như sau:
Trong những thập niên 1940, 1950, ở Huế ai cũng biết ông Tăng Duyệt, giám đốc nhà Xuất bản Tinh Hoa Huế (Khác nhà xuất bản Tinh Hoa Miền Nam ở Saigon do nhạc sĩ Lê Mộng Bảo làm giám đốc) in ấn và phát hành một số nhạc phẩm ít ỏi của thời đó.
Là nhạc sĩ, đương nhiên Văn Giảng chơi thân với ông Tăng Duyệt, vì một số hành khúc của ông đều do nhà xuất bản Tinh Hoa Huế của ông Tăng Duyệt ấn hành. Một hôm trong lúc vui miệng, ông Tăng Duyệt có ngụ ý bảo rằng nhạc sĩ Văn Giảng chỉ viết được những bài hùng ca thôi còn về những bài tình ca không phải sở trường của Văn Giảng.
Nhạc sĩ Văn Giảng nghe xong không nói gì, chỉ về nhà và âm thầm lấy giấy bút viết bài “Ai Về Sông Tương”, không ghi tên tác giả là Văn Giảng như mọi khi mà đề tên tác giả là Thông Đạt – một bút hiệu mới toanh trong làng tân nhạc Việt Nam thời đó. Bản “Ai Về Sông Tương” được tác giả Thông Đạt gửi đến các đài phát thanh ở Hà Nội, Huế và Saigon, và cả nước đều nghe “Ai Về Sông Tương” của Thông Đạt trong thời gian sau đó:
Thu nay về vương áng thê lương
Vắng người duyên dáng tôi thương
Mối tình tôi vẫn cô đơn
Xa muôn trùng lưu luyến nhớ em
Mơ hoài hình bóng không quên
Hương tình mộng say dịu êm…
Sau nhiều lần được nghe bài “Ai Về Sông Tương” nổi tiếng trên làn sóng điện, qua các đài phát thanh, ông Tăng Duyệt gặp Văn Giảng để hỏi thăm rằng có biết nhạc sĩ Thông Đạt là ai không để ông thương lượng mua bản quyền xuất bản nhạc phẩm Ai Về Sông Tương. Nghe vậy, nhạc sĩ Văn Giảng tảng lờ như không biết Thông Đạt là ai.
Rồi một hôm có hai người bạn trẻ của Văn Giảng là nhạc sĩ Đỗ Kim Bảng và nhà văn Lữ Hồ tình cờ đến nhà Văn Giảng chơi, tình cờ thấy bản thảo bài “Ai Về Sông Tương” trong xấp nhạc trên bàn, nên bèn nói cho ông Tăng Duyệt biết. Ông này mới lái xe ngay tới nhà Văn Giảng, và vài ngày sau đó, giới ngưỡng mộ tân nhạc mới có một bản nhạc tờ được phát hành của ca khúc Ai Về Sông Tương trong tay, để mà ngân nga cho đỡ thương nhớ những khi trái tim rung động vì một bóng hình nào đó.
Hoan canh sang tac cua Ai ve Song Tuong - Hinh 7 (attachment tr. 13- ĐL 192)
Hoan canh sang tac cua Ai ve Song Tuong - Hinh 8 (attachment tr. 13- ĐL 192)
Đông Kha
(Tham khảo bài viết của tác giả Trần Kim Đoàn và nhạc sĩ Lê Dinh)
(From:"Linh Ba" <linhba916@yahoo.fr>, May 11, 2019 at 11:51 AM)
(Fwd: 'Sen Nguyen' via banvang, May 13, 2019, 10:28 PM)
__._,_.___
No comments:
Post a Comment