.jpg)
Thiêng Liêng Như Những Linh Hồn
Nguyễn Kiến Việt
Mẹ tôi chỉ là một thư ký thường cho một
công sở ở Sài Gòn trước năm 1975. Vào trưa ngày 30 tháng 4, 1975, khi biết chắc
miền Nam đã thất thủ và Việt cộng đang từ từ tiến vô Sài Gòn, mẹ tôi lặng lẽ mở
tủ lấy lá cờ quốc gia, bỏ vô chiếc thau đồng vẫn thường để đốt vàng bạc trong
các dịp cúng giỗ trong gia đình, rồi đem xuống bếp, thắp ba cây nhang lâm râm
khấn vái trước khi châm lửa đốt. Lúc đó chúng tôi cũng biết việc cất giữ nhũng
gì thuộc về chế độ cũ sẽ mang tới tai họa cho gia đình, huống chi là lá cờ quốc
gia, nên mẹ tôi phải đốt đi; nhưng những điều mà mẹ tôi giải thích sau đó về việc
khấn vái trước khi đốt lá cờ mang một ý nghĩa khác hơn mà suốt đời tôi không
quên được.
Mẹ tôi nói: "Biết bao nhiêu anh chiến
sĩ quốc gia đã chết dưới lá cờ ni, chừ vì thời thế mà mình phải đốt đi, mình
cũng phải xin phép người ta một tiếng!"
Thế rồi, những năm tháng sống dưới chế độ
cộng sản bắt đầu đến với người dân miền Nam. Như bao nhiêu gia đình khác, gia
đình tôi ngơ ngác, bàng hoàng qua những chiến dịch, chính sách liên tiếp của Việt
cộng. Hết "chiến dịch đổi tiền","chính sách lương thực, hộ khẩu",
đến "chính sách học tập cải tạo đối với ngụy quân, ngụy quyền",
"chiến dịch đánh tư sản mại bản", "chính sách kinh tế mới",.,
và nhiều nữa không kể hết. Ai nói Việt cộng ngu ngốc, chứ riêng tôi thì thấy họ
chỉ vô đạo đức và kém văn hóa, kỹ thuật; chứ thủ đoạn chính trị thì thật cao
thâm! Chính sách nào của Việt cộng cũng làm cho người dân miền Nam khốn đốn,
dìm sâu con người đến tận bùn đen.
Đầu tiên là "chiến dịch đổi tiền",
họ phát cho mổi gia đình một số tiền bằng nhau, như vậy mỗi gia đình đều nghèo
như nhau, không ai có thể giúp ai được. Họ tuyên bố vàng, bạc, quý kim, đá quý
là thuộc tài sản của Nhà Nước, ai mua, bán, cất giữ thì bị tịch thu. Kế đến là
"chính sách hộ khẩu", tức là mỗi gia đình phải kê khai số người trong
gia đình để được mua lương thực (tức là gồm khoai, sắn và gạo mốc) theo tiêu
chuẩn. nghĩa là mỗi người (mà họ gọi là "nhân khẩu") được 13 kg lương
thực mỗi tháng.
Bao vây như vậy vẫn chưa đủ chặt, Việt cộng
sau đó còn ban hành lệnh cấm người dân mang gạo và các loại hoa màu khác từ vùng
này sang vùng khác, bất kể là buôn bán hay chỉ là để cho bà con, con cháu.
Thành thử các vùng thôn quê miền Nam (vốn dư thừa lúa gạo) mà lúc bấy giờ cũng
không thể đem cho bà con, con cháu ở thành phố; nhiều bà nội, ngoại phải giấu gạo
trong lon sữa guigoz để đem lên thành phố nuôi con cháu bị bệnh hoạn, đau ốm,...
Như vậy là họ đã hình thành một cái chuồng
gia súc-người khổng lồ, con vật-người nào ngoan ngoãn thì được cho ăn đủ đế sống,
con nào đi ra khỏi cái chuồng đó thì chỉ có chết đói. Chính sách này còn cao
thâm ở chỗ mà miền Nam ngày trước không có là không thể có cái việc "các
má, các chị nuôi giấu cán bộ giải phóng trong nhà" như Việt cộng đã đĩ miệng,
phỉnh phờ người dân trước đây.
Ba tôi rồi cũng đi tù "cải tạo"
như bao nhiêu sĩ quan, công chức miền Nam khác, mẹ tôi ở lại một mình phải nuôi
bầy con nhỏ. Bây giờ mỗ khi hồi tưởng lại đoạn đời đã qua, tôi vẫn tự hỏi, nếu
mình là mẹ mình hồi đó, liệu mình có thể bươn trải một mình để vừa nuôi chồng
trong tù vừa nuôi một đàn con dại như vậy không ? Trong lòng tôi vẫn luôn có một
bông hồng cảm phục dành cho mẹ tôi và những phụ nữ như mẹ tôi đã đi qua đoạn đời
khắc nghiệt xưa đó.
Từ một công chức cạo giấy mẹ tôi trở thành
"bà bán chợ trời" (bán các đồ dùng trong nhà để mua gạo ăn), rồi sau
khi kiếm được chút vốn đã "tiến lên" thành một "bà bán vé số,
thuốc lá lẻ" đầu đường. Thời đó, cái thời chi mà khốn khổ! Mẹ tôi buôn bán
được vài bữa thì phải tạm nghỉ vì hễ khi có "chiến dịch làm sạch lòng, lề
đường", công an đuổi bắt những người buôn bán vặt như mẹ tôi, thì phải đợi
qua "chiến dịch" rồi mới ra buôn bán lại được. Có khi mẹ tôi đẩy xe
vô nhà sớm hơn thường lệ, nằm thở dài, hỏi ra mới biết mẹ tôi bị quân lưu manh
lường gạt, cụt hết vốn.
Thời bấy giờ, do chính sách "bần cùng
hóa nhân dân" của Việt cộng đã tạo ra những tên lưu manh, trộm cắp nhiều
như nấm. Có tên đến gạt mẹ tôi đổi vé số trúng mà kỳ thật là vé số cạo sửa, vậy
là mẹ tôi cụt vốn; có tên đến vờ hỏi mua nguyên một gói thuốc lá Jet (thời đó
người ta thường chỉ mua một, hai điếu thuốc lẻ, nên bán được nguyên gói thuốc
là mừng lắm), thế rồi hắn xé bao lấy một điếu, rồi giả bộ đổi ý, trả gói thuốc
lại, chỉ lấy một điếu thôi, vài ngày sau mẹ tôi mới biết là hắn đã tráo gói thuốc
giả!
Một buổi tối, tôi ra ngồi chờ đế phụ mẹ
tôi đẩy xe thuốc vô nhà, thì có một anh bộ đội, còn trẻ cỡ tuổi tôi, đội nón cối,
mặc áo thun ba lỗ, quần xà lỏn (chắc là đóng quân đâu gần đó) đến mua thuốc lá.
Hồi đó, bộ đội Việt cộng giấu, không mang quân hàm nên chẳng biết là cấp nào,
chỉ đoán là anh nào trẻ, mặt mày ngố ngố là bộ đội thường, cấp nhỏ, anh nào người
lùn tẹt, mặt mày thâm hiếm, quắt queo như mặt chuột thì có thể là công an hay
chính trị viên.
Anh bộ đội hỏi mua 3 điếu thuốc Vàm cỏ, rồi
đưa ra tờ giấy một đồng đã rách chi còn hơn một nửa. Mẹ tôi nói: "Anh đổi
cho tờ bạc khác, tờ ni rách rồi, người ta không ăn." Anh bộ đội trẻ măng bỗng
đổi sắc mặt, cao giọng lạnh lùng: "Chúng tôi chưa tuyên bố là tiền này
không tiêu được!" À, thì ra những thằng oắt con Việt cộng này cũng biết
lên giọng của kẻ chiến thắng, giọng của kẻ nhân danh một chính quyền! Lúc này
tôi mới sực thấy cái quần xà lỏn màu vàng mà hắn đang mặc được may bàng lá cờ
vàng ba sọc đỏ! Mẹ tôi lẳng lặng lấy tờ tiền rách và đưa cho hắn 3 điếu thuốc.
Khi hắn đã đi xa, mẹ tôi vò tờ bạc vất xuống cống và nói nhỏ đủ cho tôi nghe:
"Thôi kệ, một đồng bạc, cãi lẫy làm chi cho mệt... Hắn mặc cái quần...,
làm chi rứa, thắng trận rồi thì thôi, sỉ nhục người ta làm chi nữa, con hí?".
Thì ra mẹ tôi cũng đã nhận ra cái quần hắn mặc may bằng lá cờ quốc gia và điều
mà mẹ tôi quan tâm nhiều hơn là lá cờ, chứ không phai tờ bạc rách!
Khi Việt cộng mới chiếm miền Nam, nhiều
người vẫn tưởng Việt cộng cũng là người Việt, không lẽ họ lại đày đọa đồng bào.
Nhưng sau nhiều năm tháng sống dưới chế độ cộng sản, tôi hiểu ra rằng Việt cộng
xem dân miền Nam như kẻ thù muôn kiếp, họ tự cho họ là phe chiến thắng "vẻ
vang" và có quyền cai trị tuyệt đối đám dân xem như không cùng chủng tộc
này.
Một hôm, đang ngồi bán thuốc lá, mẹ tôi tất
tả vô nhà, kêu đứa em tôi ra ngồi bán để mẹ đi có việc gì đó. Một lúc sau mẹ
tôi trở về và kể cho chúng tôi một câu chuyện thật ngộ nghĩnh. Mẹ kể: "Mẹ
đang ngồi ngoài đó thì nghe mấy bà rủ nhau chạy đi coi người ta treo cờ quốc
gia trên ngọn cây. Té ra không phải, có cái bao ny-lông màu vàng có dãi đỏ, chắc
là gió thổi mắc tuốt trên ngọn cây cao lắm, người ta tưởng là cờ quốc gia. Mà lạ
lắm con, có con chó nó cứ dòm lên cây mà sủa ra vẻ mừng rỡ lắm, rứa mới lạ, chắc
là điềm trời rồi!" Mẹ tôi là vậy đó, bà hay tin dị đoan, nhưng chính ra là
mẹ tôi nhìn mọi việc bằng tình cảm trong lòng mình.
Thời gian trôi mãi không ngừng... Cuối
cùng rồi ba tôi cũng may mắn sống sót trở về sau gần 10 năm trong lao tù cộng sản,
mẹ tôi vẫn bán thuốc lá lẻ, chúng tôi sau nhiều lần bị đánh rớt Đại Học, đành
phải tìm việc vặt vãnh để kiếm sống. Đôi khi tôi tự hỏi. cuộc đời mình sẽ ra
sao, liệu mình có thể có một mái gia đình, vợ con như bao người khác không
trong khi mà cả gia đình mình không hề thấy một con đường nào trước mặt để vươn
lên, để sinh sống với mức trung bình!? ". Mọi người sinh ra đều bình đẳng
.. và ai cũng được quyền mưu cầu hạnh phúc ..." câu ấy nghe có vẻ hiển
nhiên và dễ dàng quá; nhưng phải sống dưới chế độ cộng sản, việc gì cũng bị
truy xét lý lịch đến ba đời, mới thấm thìa ý nghĩa và hiểu được vì sao người ta
dùng câu ấy để mở đầu cho bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền bất hủ.
Một ngày khoảng đầu năm 1990, công an phường
đến đưa cho ba tôi một tờ giấy có tiêu đề và đóng dấu của Công An Thành Phố, nội
dung vỏn vẹn "đến làm việc". Gia đình tôi lo sợ là ba tôi sẽ bị bắt
vô tù lại, ba tôi thì lẳng lặng mặc áo ra đi, hình như các ông "sĩ quan học
tập" về đều trở thành triết gia, bình thản chấp nhận thực tại. Hay là thân
phận của con cá nằm trên thớt, thôi thì muốn băm vằm gì tùy ý.
Rồi ba tôi về nhà với một tin vui mà cả
nhà tôi có nằm mơ cũng không thấy được, công an thành phố kêu ba tôi về làm đơn
nộp cho Sở Ngoại Vụ vì gia đình tôi được Nhà Nước "nhân đạo" cho đi định
cư ở Hoa Kỳ! Thật không sao kể xiết nổi vui mừng của gia đình tôi với tin này,
đang từ một cuộc sống tuyệt vọng nơi quê nhà mà nay được ra đi đến một quốc gia
tự do, giàu mạnh nhất thế giới! Những ngày sau đó lại cũng là mẹ tôi đi vay mượn,
bán nhừng món đồ cuối cùng trong nhà chỉ để có tiền làm bản sao photocopy các
giấy tờ "Ra Trại" của ba tôi, khai sinh của chúng tôi, đóng tiền cho
"Dịch Vụ", để làm thủ tục xuất cảnh.
Chỉ khoảng 6 tháng sau là gia đình tôi lên
máy bay để bay qua trại chuyển tiếp bên Thái Lan. Tôi lên máy bay, ngồi nhìn xuống
phi trường Tân Sơn Nhất dưới kia mà nước mất cứ trào ra không ngăn được. Thế là
hết, đất nước này của tôi, thành phố Sài Gòn này của tôi, nơi mà tôi sinh ra và
lớn lên, một lát nữa đây sẽ vĩnh viền rời xa, bao nhiêu vui buồn ở đây, mai sau
chỉ còn trong kỷ niệm! Tôi quay lại nhìn thấy ba tôi mặt không lộ vẻ vui buồn
gì cả, còn mẹ tôi thì nhắm mắt như đang cầu nguyện và mẹ tôi cứ nhắm mắt như thế
trong suốt chuyến bay cho đến khi đặt chân xuống Thái Lan, mẹ tôi mới nói:
"Bây giờ mới tin là mình thoát rồi!"
Sau khoảng 3 tuần ở Thái Lan, gia đình
chúng tôi lên máy bay qua Nhật, rồi đổi máy bay, bay đến San Francisco, Hoa Kỳ.
Ngày đầu tiên đến Mỹ được người bà con chở
đi siêu thị của người Việt, thấy lá cờ Việt Nam bay phất phới trên mái nhà, mẹ
tôi nói: "Ui chao, lâu lắm mình mới thấy lại lá cờ ni, cái cờ quốc gia của
mình răng mà hắn hiền lành, dễ thương hí?". Rồi mẹ kêu tôi đi hỏi mua cho
mẹ một lá cờ quốc gia bằng vải, đem về cất vào ngăn trên trong tủ thờ.
Chúng tôi dần dần ổn định cuộc sống, cả
nhà đều ghi tên học College, mẹ tôi cũng đi học College nữa và xem ra bà rất hứng
thú với các lớp ESL (English as a Second Language); đặc biệt là các lớp có viết
essays (luận văn).
Mẹ tôi viết luận văn rất ngộ nghĩnh, thí dụ
đề tài là "Bạn hãy nói các điểm giống nhau và khác nhau của một sự việc gì
đó giữa nước Mỹ và nước của bạn" thì mẹ tôi lại viết về lá cờ quốc gia. Ý
mẹ tôi (mà chắc chỉ có mình tôi hiểu được) là nước Việt Nam có đến hai lá cờ
khác nhau với hai chế độ tương phản nhau mà người Mỹ thời này hay ngộ nhận cờ
Việt Nam là cờ đỏ sao vàng của Việt cộng; trong khi lá cờ đó không phải là lá cờ
thiêng liêng của người Việt tại Mỹ. Rải rác trong suốt bài luận văn dài tràng
giang đại hải của mẹ tôi là những mẩu chuyện thật mà mẹ tôi đã trải qua suốt thời
gian sống dưới chế độ Việt cộng. Mẹ tôi kể là mẹ thấy bà giáo Mỹ đọc say mê
(tôi nghĩ có lẽ là bà giáo Mỹ sống ở nước tự do, dân chủ không thể ngờ là có những
chuyện chà đạp, bức hiếp con người như thế dưới chế độ cộng sản). Khi bài được
trả lại, tôi cầm bài luận của mẹ tôi xem thì thấy bà giáo phê chi chít ngoài lề
không biết bao nhiêu là chữ đỏ: "interesting! ", "Narrative",
"I can’t believe it!"...và cuối cùng bà cho một điểm "D"
vì... lạc đề!
Cuộc sống chúng tôi dần dần ổn định, vô Đại
Học, lấy được bằng cấp, chứng chỉ, rồi đi làm, cuộc sống theo tôi như thế là
quá hạnh phúc rồi. Dạo đó có anh chàng Trần Trường nào đó ở miền Nam
California, tự nhiên giở chứng đem treo lá cờ đỏ sao vàng của Việt cộng trong
tiệm băng nhạc của anh ta làm cho người Việt quanh vùng nổi giận, đồng bào đem
cả ngàn lá cờ quốc gia, nền vàng ba sọc đỏ đến biểu tình trước tiệm anh ta suốt
mấy ngày đêm. Mẹ tôi ngồi chăm chú xem trên truyền hình và nói với tôi:
"Tinh thần của người ta còn cao lắm chớ, mai mốt đây mà về thì phải biết!"
Ý mẹ tôi nói là sau này khi không còn cộng sản ở Việt Nam nữa thì chắc đồng bào
sẽ hân hoan trở về treo lên cả rừng cờ quốc gia chớ không phải chỉ chừng này
đâu.
Thời gian trôi nhanh quá, chúng tôi đã xa
quê hương gần 20 năm, Việt cộng vẫn còn đó, vẫn cai trị đất nước tôi. Sau này
do chúng tôi, kể cả cha chúng tôi nữa, đều học xong và ra đi làm, không ai có
thể chở mẹ tôi đi học ESL nữa nên mẹ tôi phải ở nhà thui thủi một mình, buồn lắm.
Có lần tôi hỏi mẹ có muốn về Việt Nam một chuyến để thăm bà con lần cuối không,
mẹ tôi nói: "Không, về làm chi, rồi mình nhớ lại cảnh cũ, mình thêm buồn;
khi mô mà hòa bình rồi thì mẹ mới về!" Ý mẹ nói "hòa bình" nghĩa
là khi không còn cộng sản nữa.
Rồi mẹ tôi bệnh, đưa vô nhà thương, bác sĩ
chẩn đoán mẹ tôi bị ung thư phổi, cho về nhà để Hospice Care đến chăm sóc
(Hospice là các tổ chức thiện nguyện ở khắp nước Mỹ, nhiệm vụ của họ là cung cấp
phương tiện, thuốc men miễn phí nhằm giảm nhẹ đau đớn cho những người bệnh
không còn cứu chữa được nữa). Mẹ tôi mất không lâu sau đó. Mẹ nằm lại đất nước
Mỹ này và vĩnh viễn không còn nhìn thấy lại quê hương mình lần nào nữa.
Trong lúc lục giấy tờ để làm khai tử cho mẹ,
tôi tìm thấy chiếc ví nhỏ mà mẹ tôi vần thường dùng để đựng ít tiền và các giấy
tờ tùy thân như thẻ an sinh xã hội, thẻ căn cước.. Trong một ngăn ví là lá cờ
vàng ba sọc đỏ bằng giấy, khổ bằng chiếc thẻ tín dụng mà có lẽ mẹ tôi đã cắt ra
từ một tờ báo nào đó. Tôi bồi hồi xúc động, thì ra mẹ tôi vẫn giữ mãi lá cờ quốc
gia bên mình, có lẽ lá cờ vàng hiền lành này đối với mẹ tôi cũng thiêng liêng
như linh hồn của những người đã khuất.
Nguyễn Kiến Việt
__._,_.___
No comments:
Post a Comment