Các bà lên ngôi

 

 

 

Các bà lên ngôi

Nguyễn thị Cỏ May

 

Ngày Quốc tế Phụ nữ năm nay 8/3/2013 ở Âu châu và riêng ở Pháp có nhiều điều mới lạ rất đáng quan tâm. Không vì Các bà xuống đường đông đảo hơn các năm trước mà vì Các bà đạt được nhiều thắng lợi quan trọng và nhứt là, năm nay, nảy sanh ra cách tranh đấu và quan niệm về phụ nữ khác hơn, lạ hơn trước đây.

Thường không có ai có thể quên được cái ngày trọng đại 8-3 được Liên Hiệp Quốc, năm 1977, chánh thức ban hành là Ngày Quốc tế Phụ nữ. Nhứt là các ông, nếu quên là tai họa ập xuống không tài nào đỡ nổi.

Khi nói về ngày 8/3, tiếng Pháp là thứ ngôn ngữ trong sáng nhứt, dễ hiểu nhứt, viết "La journée internationale de la Femme” (Ngày Quốc tế Phụ nữ). Nhưng năm nay Các bà muốn nói lại cho đúng theo ý Các bà "La journée internationale des Droits de la femme” (Ngày quốc tế Nữ quyền) để hàm ý yêu sách của phong trào phụ nữ.

Ở Pháp, các hội phụ nữ, như hội “Osez le féminisme” (Hãy dám tranh đấu cho nữ quyền) năm nay dùng khẩu hiệu “Ngày Quốc tế Nữ quyền” (La Journée Internationle des Droits des Femmes) thay thế cho “Ngày Quốc tế Phụ nữ” (La Journée Internationale de la Femme). Bà Bộ trưởng về Phụ nữ, Bà Najat Vallaud-Belkacem, cũng đã đồng ý gọi ngày 8/3 là “Ngày Nữ quyền”. Bà còn bảo vệ sự thay đổi của bà bằng một thông cáo chánh thức:

“Ngày 8 tháng Ba, như đôi khi cho tới nay, người ta hiểu đó là ngày của phụ nữ (bà nhấn mạnh chữ “la” chỉ giống cái) vinh danh cái gọi là lý tưởng phụ nữ để có dịp đem quà tặng như bông hồng, dầu thơm, nữ trang,... Nhưng không. Ngày đó phải là ngày động viên công quyền để nhằm nhắc nhở sự bình đẳng nam/nữ là một ưu tiên..."

Nhưng sau cùng, người ta vẫn có thể dùng cả hai tên gọi ngày quốc tế phụ nữ.

Và cũng Các bà, nhơn dịp Ngày quốc tế Phụ nữ năm nay, đưa ra 3 cách cử hành lễ. Nhưng trên thực tế, sau 36 năm tranh đấu đầy gay go, gian khổ, ngày nay, địa vị người phụ nữ đã được cải thiện tới đâu? Bình đẳng nam/nữ đã thật sự được san bằng?

Biểu tình ở Âu châu

Báo chí nhận xét năm nay nữ giới Âu châu phản ứng về Ngày quốc tế Phụ nữ có 3 cách: đòi hỏi bình đẳng giới tính, tranh đấu chống lại “nam giới chế” (phallocratie) bạo hành hoặc không làm lễ để biểu hiện thái độ khinh bỉ sự lợi dụng thấp hèn ngày phụ nữ của giới thương mãi.

“Nam giới chế” do từ nguyên Hi-Lạp, “phallus” có nghĩa là giới bắn ra tinh trùng và “kratos” có nghĩa là quyền lực, uy quyền.

“Nam giới chế” là một hệ thống quyền lực có đặc tính thống trị văn hóa, xã hội và mang biểu tượng nam giới áp đặt lên phụ nữ. Sơ khởi, “nam giới chế” xuất hiện dựa trên sự tin tưởng rằng chỉ nam giới mới có khả năng sanh sản là khả năng bắn tinh trùng và người phụ nữ sanh đẻ không gì khác hơn là bộ phận tiếp nhận. Đàn ông đươc đánh giá cao và có xu hướng thi hành quyền lực, nhứt là lên phụ nữ, là do có sức mạnh thể chất. Từ đó, đàn ông còn được biểu dương là phái mạnh. Và phụ nữ là phái yếu. Phụ nữ được xem như thứ phó sản bị giới hạn trong vai trò truyền thống sanh sôi nảy nở, tức bảo tồn chủng tộc.

Ngày Phụ nữ vẫn được hiểu là ngày để động viên dư luận tôn trọng và ủng hộ nữ quyền. Trên khắp thế giới, nhiều tổ chức lên tiếng nhắc lại những bất bình đẳng nam/nữ vẫn còn tồn tại trong xã hội.

Ở Bỉ, điều đáng chú ý để nhằm đánh động dư luận về vấn đề phụ nữ, có nhiều cuộc biểu tình được tổ chức dưới những hình thức khác nhau. Những cuộc diển hành đông đảo trên đường phố. Từ ngày 6 tới ngày 15 tháng 3, mọi nhà trong các khu phố thủ đô Bruxelles tổ chức những sanh hoạt về phụ nữ cho tất cả mọi người có thể tham gia. Riêng tại khu phố Molenbeek-Saint-Jean, chương trình còn gồm thêm những tiết mục khá hấp dẫn như nhăm nhi tại chỗ, chiếu phim và khiêu vũ, ca nhạc,. ..

Nhưng trên thực tế, khoản cách về lương bổng giữa nam/nữ ở Âu châu vẫn còn khá quan trọng. Ở Đức, lương của công nhơn phụ nữ thấp hơn nam giới cùng nghành nghề là 22,3%, ở Pháp, từ 22% tới 27%. Nhìn chung phụ nữ Âu châu nghèo hơn nam giới mặc dầu Các bà có trình độ học vấn tương đương với nam giới.

Cho tới năm nay 2013, trên khắp thế giới, vẫn còn không ít phụ nữ chưa hưởng được chế độ pháp lý, giáo dục hoặc có việc làm.

Ở xứ Congo, phụ nữ được sử dụng làm phương tiện phục vụ chiến tranh và là nạn nhơn những vụ bạo hành và bị đối xử mất nhơn phẩm. Tại một số quốc gia như Ấn Độ ngày nay, phụ nữ vẫn còn bị “kết án số phận phụ nữ” ngay từ lúc mới sanh.

Nữ quyền trong ngôn ngữ

Trước đây vài thập niên, trong tiếng Pháp không có những danh từ chỉ về nghề nghiệp hay địa vị của người phụ nữ vì ngày xưa người phụ nữ không đảm nhiệm những vai trò ấy hay nghề nghiệp ấy. Như từ “Docteur” (bác sĩ) chớ không có từ để chỉ “nữ bác sĩ” tuy nay đã có nhiều phụ nữ làm bác sĩ. Tổng Bộ trưởng hay Dân biểu... đều là những danh từ ở thể giống đực (masculin) mà thôi. Và theo quy luật văn phạm pháp, một câu có nhiều từ thuộc giống cái, nhưng có một từ thuộc giống đực, thì cả câu ấy theo giống đực khi viết.

Nay, nhơn ngày 8/3, Các bà đưa ra đề nghị để bảo vệ thật sự địa vị phụ nữ, hãy mạnh dạn sửa đổi luật văn phạm, như một câu có nhiều từ giống đực, có một từ giống cái thì trở thành giống cái và viết những từ liên hệ đến phụ nữ theo giống cái hẳn hoi. Các bà đưa ra thí dụ cụ thể: Nữ Tổng thống viết theo giống cái “La Présidente ", các Tổng Bộ trưởng: La Ministre, Nữ bác sĩ: La Doctoresse, Nự giáo sư: La Professeure, Nữ luật sư: L'avocate,... Các bà muốn xác nhận địa vị phụ nữ ngay trong ngôn ngữ và sửa đổi luật văn phạm Pháp làm cho xã hội sẽ từ từ quen sự thay đổi này.

Nhơn ngày Quốc tế Phụ nữ, ở Thụy Sĩ có một tờ báo đặc biệt phụ nữ phát hành một số dành riêng cho phụ nữ. Đó là tờ báo Le Courrier xưa nay tranh đấu mạnh cho nữ quyền, nay Ngày Quốc tế Phụ nữ, sửa lại tên tờ báo thành La Courrier theo giống cái. Từ trang đầu đến trang cuối, tờ báo đều viết theo giống cái mặc dầu biết điều đó là sai văn phạm và nghe rất chói tai. Nhưng phải làm.

Để làm sáng tỏ việc sửa đổi mẹo luật văn phạm Pháp ngữ, bà Chủ nhiệm báo La Courrier tổ chức họp báo giải thích:

“Sự bình đẳng Nam/Nữ phải được thể hiện qua sự trông thấy, ghi nhận mà sự trông thấy trên ngôn ngữ là thực tế hơn hết. Cái đặc tính liên hệ đến nữ phái hay tính bình đẳng Nam/Nữ mà không nói rõ ra, viết rõ ra, thì không làm sao được công khai thừa nhận. Vì vậy trong ấn bản tờ La Courrier này, Ban Biên tập quyết định viết tất cả các từ liên hệ tới phụ nữ đều ở giống cái hết. Nhưng khi có các từ giống đực chỉ riêng đàn ông, chúng tôi không can thiệp. Chúng tôi chỉ viết theo giống cái tất cả khi có từ chỉ giống cái".

Các bà lên ngôi có đe dọa địa vị các Ông?

Cho tới nay, xã hội này là của đàn ông vì nền giáo dục thế giới mặc nhiên định phận cho phụ nữ trong quan hệ ứng xử nam/nữ là phụ nữ bị thua thiệt trước nam giới. Phụ nữ bị xếp theo “phái yếu “tuy chưa chắc các bà yếu hơn ai. Còn đàn ông sanh ra là “phái mạnh “rồi. Cho nên ngày nay, Giáo hội Vatican vẫn không cho phép phụ nữ làm Linh mục mặc dầu linh mục đang trong tình trạng cực kỳ khan hiếm. Cũng như Phật giáo vẫn chưa chịu để đàn bà làm Huề thượng mặc dầu các bà có tu học và đạo hạnh cao hơn rất nhiều Thầy chùa đang sanh hoạt Phật sự hiện nay. Điều này do bị chi phối bởi cái luật bất bình đẳng bất thành văn có từ muôn thuở. Nên bà Simone de Beauvoir, triết gia pháp, viết “Người ta không phải sanh ra là Đàn bà, mà chính xã hội đã làm cho trở thành đàn bà".

Trong đời sống xã hội, Liên Hiệp quốc và các nhà lãnh đạo quốc gia luôn luôn kêu gọi dành cho phụ nữ nhiều cơ hội phát triển hơn nữa. Trên thực tế, ở nhiều nơi, người phụ nữ khi có cơ hội, đã chứng mình họ không thua kém đàn ông trong những chức vụ xưa nay dành cho đàn ông. Cụ thể hôm 8/3 vừa qua, Hàng không Air France của Pháp đã tổ chức một chuyến bay Paris - Hoa Thạnh Đốn bằng Airbus 380 do một ê-kiếp hoàn toàn phụ nữ gồm 2 nữ phi công và 22 nữ nhơn viên phi hành đoàn. Và chuyến bay chở 516 hành khách đã đáp xuống đúng giờ tại phi trường quốc tế Hoa-Thạnh-Đốn.

Chuyến bay đánh dấu ngày quốc tế phụ nữ, hàng năm Hãng Air France vẫn tổ chức cho nhơn viên phi hành phụ nữ bay nhưng mới năm nay, Air France cho bắt đầu bằng máy bay khổng lồ Airbus 380.

Thật trớ trêu khi người phụ nữ thành công trong những công việc xưa nay do đàn ông làm thì đã thấy xuất hiện những lo ngại sự phát triển của nữ giới sẽ trở thành mối đe dọa cho địa vị của các ông. Mối lo sợ bỗng ám ảnh các ông thật sự khi có một bài báo chạy tít “Sự kết thúc của đàn ông".

Thế là các ông đã tới thời mạc vận rồi!

Nhưng trên thực tế, người phụ nữ đã đẩy các ông ra ngoài lề xã hội để ngồi chơi xơi nước chưa?

Xưa nay, người phụ nữ Việt Nam trong tiềm thức vẫn mang nặng trách nhiệm “phụ nữ, gia đình, con cái". Tuy nhiên, với sự phát triển kinh tế và tiến bộ xã hội liên tục trong thời gian qua, nỗi ám ảnh tổ tông này cũng đã lần hồi mờ nhạt đi.

Người phụ nữ Việt Nam ngày nay cũng đã có quan niệm về địa vị người phụ nữ khác hơn:

“Ngày xưa phụ nữ lớn lên mặc nhiên là phải lấy chồng và có con, còn hiện nay thì quan điểm đó cũng bớt nhiều. Ngày nay người ta còn nhìn thấy sự nghiệp, cuộc sống. Còn thế hệ trẻ hơn mình có đầy đủ tự do thoải mái hơn, đi du lịch nhiều hơn, làm việc và sống cho bản thân là ưu tiên ".

Tại các nước phát triển như Âu và Mỹ, địa vị trong quan hệ xã hội của người phụ nữ càng thể hiện rõ nét. Các thống kê ở Mỹ vào năm 2011 cho thấy có tới 57% sinh viên tốt nghiệp đại học là nữ giới. Phụ nữ cũng chiếm đa số trong nhiều ngành. Họ chiếm 1/3 số bác sĩ, 54% nhơn viên kế toán, 45% ngành luật và khoảng 50% ngành ngân hàng và bảo hiểm.

Một nghiên cứu khác vào năm 2010 của Hội đồng Cao học Mỹ cho thấy tỷ lệ nữ giới lấy bằng tiến sĩ tại Mỹ trong niên khóa 2008 đến 2009 cũng cao hơn nam giới. Theo nghiên cứu này thì số nữ sinh viên nhận bằng tiến sĩ chiếm 50,4% trong tổng số người nhận bằng tiến sĩ, và xu hướng này theo dự đoán còn tiếp tục. Ông Nathan Bell, Giám đốc Ban Nghiên cứu và Phân tích chánh sách của Hội đồng Cao học Mỹ cho biết:

“Chắc chắn đây là một xu hướng mà chúng tôi đã nhìn thấy từ trước. Trong một vài năm trước đã có nhiều phụ nữ có được các bằng tiến sĩ và đến năm 2009 lần đầu tiên chúng tôi thấy phần nhiều các bằng tiến sĩ tại các ngành là do phụ nữ nắm giữ. Cho nên có thể nói là dựa vào các số liệu của chúng tôi và ở các nguồn khác, chúng tôi có thể thấy được xu hướng này và kết quả là như vậy vào năm 2009, và sẽ tiếp tục vào năm 2010."

Ngày nay, phụ nữ cũng tham gia nhiều hơn vào các ngành công nghệ cao mà trước kia những nghành nghề này thường được nghĩ là chỉ dành cho nam giới. Số liệu thống kê của Hội đồng Cao học Mỹ cho thấy trong năm 2009, số phụ nữ nhận bằng tiến sĩ về công nghệ chiếm 22%, tăng gấp đôi so với cách đây 20 năm.

Tại các nước khác, tỷ lệ phụ nữ tốt nghiệp đại học cũng cao hơn so với nam giới hoặc xấp xỉ nam giới. Cô Jin Wang, tác giả của bản báo cáo về nữ giới xuất bản trong năm nay của Công ty Tư vấn mỹ McKenzy cho biết:

"Chúng tôi nghiên cứu phân tích các dữ liệu về phần trăm phụ nữ tốt nghiệp đại học tại 10 nước và kết quả cho thấy là 60% sinh viên tốt nghiệp là nữ, ví dụ như Trung Quốc, Nhật Bản và Nam Hàn, Indonesia cũng có hơn 50% sinh viên tốt nghiệp đại học là phái nữ".

Điều kiện học tập và cơ hội nghề nghiệp được cải thiện đã giúp phụ nữ có được mức thu nhập cao hơn so với đàn ông, theo báo cáo của bảng thống kê về lợi tức của các gia đình Mỹ những năm gần đây.

Nguyễn thị Cỏ May