Đầu xuân cảm khái về 2 bài thơ của Cao Bá Quát

 

Đầu xuân cảm khái về 2 bài thơ của Cao Bá Quát

Nguyễn Huệ Chi

Cao Bá Quát (1908 – 1855) như ta biết là một thi hào lừng lẫy ở nửa đầu thế kỷ XIX, tài thơ không chỉ bạn bè trong Nam ngoài Bắc mà đến hai vị vua Thiệu Trị và Tự Đức đều phải nể phục. Nhưng phải nói ông là một nhà thơ độc sáng ở ý thức về khát vọng tự do.

 Chính sự tìm kiếm một khoảng trời tự do không nản không mỏi trong suốt cuộc đời – trong thời đại nhà thơ sống – mà không bao giờ đạt được, theo chúng tôi, mới làm nên nét phong cách ưu mỹ của thơ ông.

Năm 1847, đang bị giam lỏng trên bờ con sông Trà Khúc (Quảng Ngãi), vào một buổi tối ngày rằm tháng Chín, gặp người bạn đồng hương được bổ đi làm quan ở Cần Giờ ghé thăm, ông làm bài thơ Trăng thu trên sông Trà (Trà Giang thu nguyệt ca) tặng bạn, cũng là để tặng mình:

Trăng thu trên sông Trà

Đêm nay vì ai mà trong sáng?

Muôn dặm quan san trắng xóa một màu,

Khắp nơi vương vấn tình người xa nhau.

Cất chén thử mời trăng

Trăng đi vào trong chén

Đỡ chén lên môi trăng vụt biến,

Chỉ còn bóng người đang dọc ngang…

(Vũ Khiêu dịch)

Nhân dịp đầu xuân Ất Mùi, bạn bè gần xa đều khai bút trong khi bản thân không kiếm được ý tưởng gì, để gạt đi cái cảm giác tắc tị rất không hay, xin mượn hai bài thơ của Cao Bá Quát từ lâu vẫn tâm đắc để gửi “chút lòng” mình với bạn đọc. Hai bài thơ có lẽ được sáng tác vào hai thời điểm khác nhau, song khi đặt bên nhau thì hình như lại có một mối liên hệ nội tại, là hai khổ thơ liên hoàn nhắm tới cùng một đích.

Bài thứ nhất, Cảm xúc mới một ngày sau tiết lập xuân (Lập xuân hậu nhất nhật tân tình立 春 後 一 日 新 情) một bài thơ cảm tác về sự đột hiện của mùa xuân, nhưng ẩn sau nó là một ý tưởng bứt phá mãnh liệt:

昨 夜 春 來 破 舊 寒

今 朝 紅 紫 斗 千 斑

何 當 世 事 如 花 事

風 雨 江 山 盡 改 觀

Tạc dạ xuân lai phá cựu hàn,

Kim triêu hồng tử đấu thiên ban;

Hà đương thế sự như hoa sự,

Phong vũ, giang sơn tận cải quan.

Xuân đến xua tan rét cuối đông,

Sáng nay đua nở, tía chen hồng.

Việc đời sao được như hoa nhỉ?

Mưa gió – rạng ngời khắp núi sông.

                                        (Huệ Chi dịch)

Mới nhìn về hình thức, bài thơ có vẻ như là sự mong mỏi một cuộc cách mạng hoa hồng hay hoa nhài nào đấy. Nhưng đọc kỹ sẽ thấy ngay, một người có tầm nhìn viễn kiến như Cao Bá Quát không bao giờ lại nhận lầm hoa hồng hay hoa nhài tự nó là bản chất của mọi sự thay đổi. Điều kiện cốt yếu để giang sơn đổi sắc, có sự đua nở của hoa hồng hoa nhài, phải bắt đầu từ một cuộc vần vũ gió mưa: Mưa gió – rạng ngời khắp núi sông. 

Cao Bá Quát chỉ gọi tắt là “mưa gió” (phong vũ) nhưng phải hiểu đây là “bạo phong sậu vũ”: mưa sa gió táp. Hai chữ “phong vũ” ngắt thành một nhịp, mở đầu câu thơ bảy chữ kết cấu liền một mạch, có giá trị như một sự bùng nổ. Phong vũ – giang sơn tận cải quan: Sau một phen mưa sa gió táp, giang sơn thảy đều đổi mới.

Và với nguyện vọng nung nấu đến cao độ ấy, Cao Bá Quát hầu như đã tập trung hết tinh lực vào việc làm sao cho trời nổi những cơn giông. 

Bài Nghe tiếng ễnh ương (Văn hà mô聞蝦 蟆) bộc lộ sự sốt ruột mong mưa của nhà thơ:

蝦 蟆 為 民 乎

一 聲 在 深 處

汝 鳴 何 遲 遲

昨 夜 望 甘 雨

Hà mô vị dân hồ?

Nhất thanh tại thâm xứ.

Nhữ minh hà trì trì?

Tạc dạ vọng cam vũ.

Ễnh ương há cũng vì dân?

Náu trong bụi rậm bất thần kêu vang.

Sao ngươi kêu quá muộn màng?

Khát mưa từ lúc còn đang tối trời.

                                   (Huệ Chi dịch)

Tất nhiên, thời đại Cao Bá Quát không cho phép ông tìm thấy những cơn mưa. Ông tìm khắp mọi nơi. Từ ngoài Bắc cho đến kinh thành. Ở trong nước rồi ra hải ngoại. Tìm bằng bút và tìm bằng gươm. Rốt cùng ông đã thất bại:

Ta muốn lên ngọn cao,

Hát vang mây nước dậy.

Hẹn thế mà được đâu,

Phàm việc đều như vậy.

(Lên chơi núi Thầy – Du Sài Sơn. Trúc Khê dịch)

Có thể nói, Cao Bá Quát trong tư cách một thực thể tự do đã không vượt được cái giới hạn mà sau này Jean-Paul Sartre nói: “Là thực thể tự do, không phải là có thể làm những gì ta muốn, mà là muốn cái ta có thể làm” (Être libre, ce n’est pas pouvoir faire ce que l’on veut, mais c’est vouloir ce que l’on peut).

Vậy thì thời đại chúng ta, soi trong khát vọng cháy bỏng của Cao Bá Quát và trong giới hạn triết học mà Jean-Paul Sartre xác định, chúng ta có thể làm được gì. Phải chăng đến giữa thập kỷ thứ hai thế kỷ XXI, đất nước Việt Nam vẫn có khả năng lùi trở về với không-thời gian của nửa đầu thế kỷ XIX?

Để giải đáp cho câu hỏi khó khăn muôn vàn ấy, và cũng chẳng lấy gì làm lạc quan ấy, cũng tức là tìm lấy một hướng đi khả dĩ, trong mùa xuân Ât Mùi lắm bi hài này, tôi tin rằng có người rất muốn (hoặc đã) gọi điện hỏi ngay vị hoàng đế phương Đông họ Tập. Số đông hơn, tôi dám chắc không ít người lại định vấn kế ở vị Tổng thống xứ Cờ hoa. 

Còn nếu thận trọng và để cho có vẻ khách quan, không tìm đến cả hai nhân vật quyền lực kia, cũng không muốn tỏ ra ngạo nghễ chỉ lắng nghe chú ễnh ương như chàng hàn sĩ họ Cao “nhất sinh đê thủ bái mai hoa” xưa kia, thì biết đâu… nhiều trí thức nhân sĩ đang ra sức truy tầm di sản của nhà vật lý thiên tài Einstein mà loay hoay tra khảo.

Bản thân tôi, trước câu hỏi hắc búa ở trên, tôi chỉ thấy hiện đang là một lời thách đố bất khả giải.

N.H.C.

Tác giả gửi BVN

__._,_.___

---

Posted by: Dien bien hoa binh 

Mẹo vặt ....M ột tài liệu công phu. ( Sưu tầm )

From: Thoi Nguyen <
Sent: Saturday, February 21, 2015 1:29 AM
Subject: Fwd: Mẹo vặt ....M ột tài liệu công phu. ( Sưu tầm )

 
                              

                            

Một sưu tầm thật công phu MỤC LỤC MẸO VẶT HAY 3 bước bảo quản đồ gỗ để ngoài trời  3 điều 'không nên' khi ăn hải sản 3 mẹo hay với trứng 3 mẹo làm bánh ngon và đẹp mắt 4 cách cắm hoa đón Tết  4 cách trang trí đẹp với quả thanh long 4 chữ C cần nhớ khi mua kim cương 4 công dụng tuyệt vời của Coca cola  4 mẹo khử mùi tanh của cá  4 mẹo nhỏ với cam, quýt 4 mẹo nướng thực phẩm tránh nguy cơ ung thư 4 mẹo vặt gia đình 5 cách dễ dàng để làm chàng vui. 5 cách làm quả hồng hết chát  5 mẹo nhỏ để món chiên ngon hơn 5 mẹo sử dụng nút chai rượu  5 mẹo vặt giúp món ăn ngon hơn 6 cách tẩy vết gỉ 6 điều nên tránh khi nướng thịt  6 mẹo giúp giảm mùi khó chịu của cơ thể  6 mẹo giúp giảm mùi khó chịu của cơ thể  6 mẹo nhỏ với đồ thủy tinh  6 mẹo nhỏ với nước gạo 7 cách dùng sữa có thể bạn chưa biết 7 cách khử mùi hôi của thịt dê  7 mẹo giữ thảm nhà bạn luôn mới và sạch 7 mẹo nhỏ chống say xe . 7 mẹo nhỏ khi gội đầu 8 mẹo biến mắt bé thành to 8 Mẹo Vặt Khi Vào Bếp 8 mẹo vặt với hành tây 9 công dụng lạ của bia 9 mẹo làm sạch nhà bếp dễ dàng hơn 9 mẹo nhỏ dọn nhà đón Tết 9 mẹo nhỏ giúp giảm tác hại của rượu tới sức khỏe  9 mẹo nhỏ làm trắng răng 9 mẹo tránh bị bỏng trong nhà bếp 9 mẹo vặt tẩy rửa thú vị trong nhà 10 bí kíp “hạ gục” cơn đói  10 bí quyết vệ sinh tủ lạnh  10 "chất tẩy" sẵn có trong gia đình  10 điều cần tránh khi dùng lò vi sóng 10 mẹo hay chống ngộ độc thực phẩm 10 mẹo nhỏ giữ hoa tươi lâu 10 tác dụng khác của dầu ô liu 10 thói quen để thành người bảnh bao 11 mẹo vặt thiết yếu cho gia đình  12 mẹo chống say tàu xe  15 ích lợi tuyệt vời của giấm trắng 24 mẹo hay trị bệnh từ nhà bếp  42 công dụng từ giấm (1 + 2)  1001 mẹo vặt nhà bếp  A Ăn món nướng mà không sợ ung thư B Bã cà-phê  Ba cái mẹo nhỏ ...  Bã chè cũng nhiều công dụng Bàn ăn đẹp như mơ cho lễ Phục sinh Bạn có biết tại sao bánh mì của người Việt ngon “không thể tả’ không? Bánh Gateâu Chưa Chín Kỹ  Bảo quản nữ trang và đá quý Bảo quản thực phẩm mùa hè Bảo quản thực phẩm ngày Tết  Bé yêu, đừng cắn mẹ ! Bị Ong Chích Bí quyết bảo quản rượu Bí quyết câu cá Bí quyết chăm sóc giày da Bí quyết chiên khoai giòn Bí quyết cho món luộc Bí quyết cho từng loại mứt Tết Bí Quyết Chọn Và Giữ Đào Theo Ý Muốn Bí quyết dã rượu Bí quyết để giặt sạch bằng máy Bí quyết để tóc mọc nhanh Bí Quyết Giữ Hoa Hồng Tươi Lâu Bí quyết giữ rau quả luôn tươi Bí quyết giữ mỹ phẩm lâu hỏng Bí Quyết Làm Bánh Ngon  Bí quyết làm bánh với socola Bí Quyết Làm Đẹp Của Phụ Nữ Các Nước Bí quyết làm mát ngôi nhà mùa hè  Bí quyết làm sáng ghế salon Bí quyết lau sạch đĩa CD/DVD Bí Quyếc Luột Gà Đẹp và Ngon Bí quyết luộc gà Bí Quyết Mài Dao Bí quyết mua xăng Bí quyết nấu ăn ngon Bí quyết nấu nước dùng ngon Bí quyết nêm gia vị đúng lúc Bí quyết pha cà phê ngon Bí quyết rửa rau an toàn Bí Quyết Son Môi  Bí quyết sử dụng gia vị  Bí Quyết Trang Điểm Bí Quyết Trang Điểm Nhanh Bí quyết trang trí món ăn ngày Tết  Bí quyết uống rượu mà không say Bí quyết và công thức chung cho mứt hoa quả Bí Quyết Về Cách Làm Thịt, Cá Nhanh Bia Có Nhiều Việc Bổ Ích Bia - những điều bạn chưa biết  Biến Mắt Nhỏ Thành Mắt To Biến Tấu Tóc Dài Trong 7 Ngày ????!! Bỏng  C Các mách nước để tiết kiệm chi tiêu Các mẹo chữa hôi nách Các mẹo làm món cá ngon  Cách bảo dưỡng quần áo Cách bảo quản hoa quả tươi ngon Cách bảo quản rượu đã khui Cách bảo quản rượu vang  Cách Bảo Vệ Đồ Bằng Bạc Cách Bảo Vệ Đồ Mạ Vàng Cách bày bàn ăn cho bữa tối Noel  Cách block số điện thoại unwanted.  Cách chăm sóc hoa lan tươi lâu và đẹp Cách chọn áo ngực vừa vặn Cách chọn đu đủ ngon Cách chọn mực khô Cách chọn quả măng cụt Cách chọn tôm khô loại 1 Cách chữa hóc xương cá Cách copy tài liệu từ trang web không cho copy  Cách dọn sạch lò vi sóng chỉ với 1 quả chanh (video)  Cách Dùng Nước Javel  Cách Dưỡng Da Mặt Cách Đóng Đinh Dễ Dàng  Cách Giảm Độ Mặn Cho Canh Cách giữ Bánh mì được lâu. Cách giữ các loại bánh được ngon Cách giúp trẻ nhỏ uống thuốc Cách giữ hoa tươi lâu Cách giữ vitamin trong rau xanh khi nấu  Cách Gỡ Dằm Gai Cách khử cặn trong ấm nước Cách khử dầu chiên có mùi Cách khử mùi hôi ở phổi và bao tử heo  Cách khử mùi tanh của hải sản Cách khử vị đắng của măng tươi Cách làm bầu dục heo không hôi  Cách Làm Cá cách làm đồ nghề để sếp áo Cách Làm Lươn Cách làm món cá ngon Cách Làm Ốc  Cách làm sạch bao tử (dạ dày) heo  Cách làm sạch ngọc trai, hột xoàn Cách làm sườn nướng được mềm Cách làm trứng muối tiết ra nhiều dầu Cách làm và bảo quản cua, ghẹ Cách Lau Chùi Tranh Sơn Mài Cách lau gương đơn giản mà sáng bóng (Video) Cách Luộc Thịt Cách mở ổ khóa bị han rỉ. Cách nấu thịt bò mau nhừ  Cách nhận biết món ăn vừa chín tới Cách nướng thịt ngon Cách phân biệt cá tươi  Cách phân biệt mật ong giả và thật Cách Rửa Mặt Bằng Nước Cách rửa sạch các loại sò, ốc  Cách sơ chế nha đam hết đắng  Cách Sử Dụng Tỏi Cách tỉa cây cảnh và Hoa Cách tính lượng sơn, vôi dùng quét tường Cách ướp gia vị cho món nướng Cai sữa cho bé khi nào Cai sữa cho bé yêu Cầm Máu Khi Chảy Máu Cam Cần Biết Khi Chọn Nước Hoa Cần làm gì khi gặp tai nạn xe hơi? Cánh Cửa Phòng Bị Kêu  Cạo Lông Mày, Lông Nách Cắt Cổ Chai Thủy Tinh Chả Giò Cuốn Bị Chảy Nước Chế biến hải sản đúng cách Cheap Baterries Chiên Bánh Không Bị Chua Chiên Bánh Phồng Tôm Giòn Chiên Cá  Chiên Cá Không Bị Vỡ Chiên Khoai Tây  Chiên, nướng thịt heo, bò cuộn không bung Chiên Thức Ăn "Chiêu" làm sạch và mới túi, ví để đi chơi Tết Chill A Coke In 2 Minutes! Chín mẹo trọng yếu cho đàn bà  Chọn hoa & Cách giữ hoa tươi lâu ngày Tết Chọn Kiểu Tóc Hợp Khuôn Mặt Chọn ly hợp với đồ uống Chọn mua lạp xưởng ngày Tết  Chọn quà cho trẻ  Chọn và chăm sóc cây trồng trong nhà Chống gỉ cho đồ dùng bằng sắt Chữa Bàn Ủi Quá Nóng Bị Vàng Chữa Bệnh Thiếu Ngủ Chữa Bột Quá Nhão  Chữa đau nhức răng bằng cây lá Chữa Khan Tiếng  Chữa Ngăn Kéo Khó Mở Chữa Phù Mặt Chữa say tàu xe bằng... khoai lang  Chữa Tủ, Hộp Bị Mốc, Ẩm Hôi  Chữa Vết Phỏng Chùi Bóng Cửa Kiếng Chùi Bóng Đồ Sứ Chùi Bóng Nồi Gang Chùi Cửa Chùi Đồ Bằng Đồng Mạ Vàng Chùi Đồ Vật Bằng Kim Loại Chùi Đồ Vật Bằng Thép Chùi Mặt Kính Chùi Nylon Bị Mốc Chùi Rửa Lavabo Chùi Sạch Đồ Dùng Bằng Mây Chùi Sáng Bóng Đèn Điện Chùi Sáng Đồ Vật Bằng Thau Cốc Thủy Tinh Bị Xếp Chồng Lên Nhau Con trai hay con gái ? Công dụng của bia trong nấu nướng Công dụng của giấm Công dụng của rượu trong nấu ăn Công dụng của rượu vang D Da Mặt Bình Thường Da Mặt Khô  Da Mặt Nhờn Da Nhờn Nên Trang Điểm Thế Nào? Da Trắng Quá  Dáng Nào Trang Phục Ấy Diệt Vi Khuẩn Ở Mặt Thớt Dùng Bả Chè Nhiều Việc Có Ích Dùng bia xào thịt Dùng dầu ăn: Những quan niệm chưa đúng Dùng điều hòa sao cho tiết kiệm điện?  Dùng Đường Nhiều Việc Có Ích Dùng Gas Thật Tiết Kiệm Dùng Muối Để Luộc Trứng  Dùng Muối Để Sát Trùng Dưỡng Da Bằng Các Loại Hoa Quả Dưỡng Da Vào Mùa Đông Đánh bay cảm giác khó chịu khi say rượu  Đánh Bóng Đồ Bạc Đánh Bóng Đồ Bằng Nhôm Đánh Bóng Đồ Đạc Bị Xám Đen Đánh Bóng Đồ Đồng Đánh Bóng Đồ Gỗ Đánh Bóng Đồ Mạ Vàng Đánh Bóng Đồ Sắt Đen Đánh Bóng Gạch Bông Đánh Bóng Giày Da Đánh Bóng Nền Cement Đánh Trứng Không Dính Tô Đánh Trứng Mau Nổi Để Bắp Chuối Xanh Không Xám Để Có Cháo Ăn Sáng Thật Mau Để Có Mái Tóc Đẹp Để Có Vóc Người Thon Thả Để cốc thủy tinh không bị nứt Để Dành Chanh Đã Dùng Để Dành Thịt, Jambon, Patê Để Dao Khỏi Tanh Để dao luôn sắc Để hạt điều giòn và thơm hơn Để món cháo thơm ngon  Để nước dùng trong và ngọt  Để món rán (chiên) ngon Để tôm dai khi nấu cà ri Để tránh những chất độc hại trong rau, củ  Để rau luộc luôn xanh  Đẹp Hơn Nhờ Sữa Tươi Đẹp Hơn Với Hoa Hồng “Điều trị” bé hay đòi Độc Tố Trong Rau Xanh Đôi Môi Nổi Bật Double Your Gas Mileage! 2X Đun Sữa Tươi Không Cháy Xém Đúng sai về cách giặt giũ Đuổi Muỗi  F - G Gấp khăn ăn đẹp cho bàn tiệc năm mới Giảm Bớt Vị Mặn Của Thức Ăn Giặt Chăn, Mền Giặt Len, Lụa Giặt Màn, Rèm Cửa Giặt Quần Áo Làm Bằng Tơ Lụa Giặt Ren Cho Trắng Giặt Thảm Giặt Thảm Bằng Sợi Bố Giặt Thảm Nylon Giày Cao Gót và Công Thức Tính Giày Da Quá Cũ Giấy bạc - những điều nên và không nên Giữ Áo Da Khỏi Mốc Giữ Bánh Mì Được Lâu Giữ Cam, Chanh, Bưởi Được Lâu Giữ Cho Làn Da Tươi Trẻ Giữ Cho Trẻ Đẹp Giữ Cho Vải Được Tươi Sáng Giữ Cơ Thể Dồi Dào Sức Khỏe Giữ Đồ Dùng Bằng Sứ Giữ Dưa Chuột Được Tươi Lâu Giữ Gìn Cá, Mỡ, Trứng, Cua Giữ Gìn Khoai Tây, Bánh Mì Giữ Gìn Những Trang Sách Quý Giữ Gìn Rau, Trái Cây Giữ Gìn Vật Dụng Bằng Đồi Mồi Giữ Hơi Nước Suối Trong Chai Giữ Khoai Cho Trắng Giữ Khoai Không Rã Khi Nấu Giữ màu xanh cho khổ qua hầm  Giữ Mỡ Lâu Hư Giữ môi không nứt nẻ trong mùa hanh Giữ Món Trứng Đẹp Màu Giữ Mức Khỏi Mốc Giữ mùi cho gia vị Giữ Nét Tươi Sáng Trên Khuôn Mặt Giữ Sirop Khỏi Bị Chua  Giữ Sữa Tươi Không Đóng Váng Giữ Trà Không Bay Hơi Giúp bạn giữ thực phẩm tươi lâu  Giúp chảo thường có khả năng chống dính Gỡ Đinh Bị Sét Lâu Ngày Gọt và bày hoa quả thật hấp dẫn H Hành Lá Làm Hôi Tủ Lạnh Hầm Đậu Mau Mềm Hầm Thức Ăn Hấp Cơm Nguội Cho Ngon Hấp Thức Ăn Hạt xoàn: Nên đi kiểm định Học cách thu hút “mục tiêu” Học cách rã rượu I - K Bi bị nấc Khi Chảo Mỡ Bén Lửa Bốc Cháy Khi Nấu Món Ăn Có Bơ Khi Mua Đồ Gốm Sứ Khi Sử Sụng Máy Giặt Khi uống rượu, không được ăn thạch rau câu Kho Thức Ăn Khoai Tây Chiên Không Bị Cháy Khoai Tây Sau Khi Chiên Bị Mềm Khử mùi cho chân Khử Mùi Dầu Mazút Khử Mùi Hôi Của Chai Lọ Khử Mùi Hôi Của Dầu Phộng Khử Mùi Hôi Của Soong, Chảo Khử Mùi Hôi Của Thịt Bò Khử mùi hôi nội tạng gia cầm  Khử mùi hôi trong tủ lạnh Khử Mùi Tanh Của Cá Trên Tay Khử mùi tanh và mật đắng của cá Khử Mùi Thuốc Lá Khử Rêu, Nấm Mốc Khử Vị Cay Của Ớt Kinh nghiệm dân gian về ăn uống  Kinh nghiệm muốn hỏi .( Chữa bệnh bằng thuốc Nam ) L Lạc vào thế giới nấm Làm bánh với bột mì  Làm Bóng Hạt Trai Làm Cho Da Bớt Nhám Làm Cho Mỡ Không Bị Cháy Đen Làm cho mực ngon, giòn không dai Làm Da Mặt Tươi Tắn Hơn Làm Da Mịn Màng Làm Gọn Chân Mày Làm Lòng Heo Được Trắng,

__._,_.___

---

Posted by: =?UTF-8?B?TkdVWeG7hE4gVsOCTiBUw5lORw